Những năm gần đây, các vụ việc dụ dỗ, bắt cóc trẻ em ngày càng nhiều với những hình thức tinh vi, thủ đoạn gây ảnh hưởng đến trật tự xã hội, đặc biệt ảnh hưởng nghiệm trọng đến sức khỏe tâm thần của trẻ em là nạn nhân và cha mẹ, người thân của các cháu.
Mặc dù không còn là một hiện tượng mới, xong vấn đề đặt ra sau những vụ việc trẻ em bị dụ dỗ, bắt cóc luôn là một lời cảnh tỉnh cho các bậc làm cha mẹ về việc giáo dục, dạy dỗ con em mình.
ThS tâm lý Nguyễn Thị Nhiễn.
Phụ huynh cần làm gì để hướng dẫn và giáo dục trẻ đúng cách?
Trước hết cần phải hiểu rõ nguyên nhân xuất phát từ tình trạng thực tế rằng cha mẹ thiếu kiến thức, chưa cập nhật các thủ đoạn lừa đảo của các đối tượng phạm tội và chưa trang bị cho trẻ các kỹ năng ứng phó, tự vệ khi gặp phải các tình huống trên.
Tiếp cận với trẻ em để tạo dựng lòng tin để các em đi theo các đối tượng phạm tội đã trở nên tinh xảo hơn. Trường hợp của hai cháu gái bị bắt cóc tại phố đi bộ Nguyễn Huệ (TP. HCM) mới đây là một ví dụ điển hình khi đối tượng cho các cháu đồ ăn, tiền bạc, đáp ứng cho các cháu về vật chất. Mục đích của các đối tượng này khi bắt cóc trẻ xuất phát từ nhiều lý do: Tống tiền, buôn bán vận chuyển người.
8 kỹ năng thiết yếu và cốt lõi cha mẹ cần giáo dục trẻ để không bị bắt cóc
Đầu tiên, cha mẹ cần dạy trẻ trong bất kỳ trường hợp nào cũng không được phép nhận quà, bánh kẹo, đồ ăn, đồ uống của người lạ. Người thân quen/ hàng xóm cũng là những người mà các con nên cảnh giác, có sự cho phép của bố mẹ mới được nhận quà.
Thứ hai, dạy trẻ không đi theo các đối tượng lạ, không quen biết, không lên xe máy, ôtô của người lạ. Gia đình cũng gửi thông tin liên lạc cho nhà trường, giáo viên trong các trường hợp nhờ người thân đón trẻ. Giáo viên cần xác minh thông tin khi trả trẻ.
Công an TP.HCM đã giải cứu an toàn 2 bé gái bị bắt cóc ở phố đi bộ Nguyễn Huệ. Ảnh: CACC
Thứ ba, cha mẹ cần dạy trẻ nhận diện các đối tượng có khả năng nghi ngờ bắt cóc (trang phục, quần áo, khẩu trang, thái độ, cử chỉ, điệu bộ). Dạy trẻ biết giữ khoảng cách với người lạ. Để trẻ nhận diện có thể cùng trẻ xem các video, phóng sự để trẻ có thể hình dung và nhận biết đặc điểm của các đối tượng khả nghi.
Thứ tư, cần hướng dẫn cho trẻ luôn đi theo và bám sát người lớn khi ra ngoài cộng đồng, siêu thị, trung tâm thương mại, khu vui chơi giải trí. Đồng thời cha mẹ cũng luôn để ý và theo dõi trẻ.
Thứ năm, dạy trẻ biết cách cầu cứu, tìm kiếm sự hỗ trợ những người xung quanh trong trường hợp đối tượng có hành vi tấn công, bắt cóc. Giáo dục cho trẻ khả năng ứng biến khi ở nhà một mình. Không mở cửa cho người lạ vào nhà, không nhận đồ, nhận hàng thay người khác
Thứ sáu, cha mẹ cần dạy trẻ ghi nhớ số điện thoại liên hệ của cha mẹ và người thân trong gia đình, cách sử dụng điện thoại để gọi cho cha mẹ trong trường hợp khẩn cấp. Đối với các em nhỏ, cha mẹ có thể trang bị cho các em đồng hồ định vị có thêm các chức năng nghe gọi.
Cha mẹ cần dạy trẻ không đi theo các đối tượng lạ, không quen biết, không lên xe máy, ôtô của người lạ.
Thứ bảy, cần giáo dục cho các em các sử dụng các phương tiện công nghệ và mạng xã hội một cách phù hợp. Không nhắn tin, trò chuyện, hẹn gặp mặt với người lạ. Đồng thời cha mẹ cũng quản lý trẻ sử dụng các thiết bị số, mạng xã hội một cách tích cực.
Với các trẻ em nhỏ, trẻ em đặc biệt, trẻ em có khiếm khuyết, trẻ có nhận thức, kỹ năng xã hội kém thì phụ huynh có thể khắc dây chuyền, vòng tay có in số điện thoại của mình để trẻ đeo, phòng các trường trẻ bị lạc.
Cuối cùng, cha mẹ nên cùng trẻ xem các video dựng hoặc video ghi lại cảnh bắt cóc, phân tích cho trẻ những tình tiết quan trọng và hướng dẫn trẻ cách phòng vệ trong khả năng của trẻ.
Việc hình thành và rèn luyện các kỹ năng ứng phó với những nguy cơ dụ dỗ, bắt cóc là cả một quá trình lâu dài để khi gặp các tình huống thực tế trẻ biết áp dụng. Cha mẹ cũng thường xuyên tâm sự, chia sẻ với trẻ để biết tâm tư nguyện vọng, những suy nghĩ của trẻ để định hướng và giáo dục con một cách tích cực.
Giáo dục gia đình là một phần quan trọng trong sự phát triển năng lực, phẩm chất của trẻ và không nằm ngoài giáo dục trong nhà trường, ban phụ huynh cũng có thể kết hợp với nhà trường để tổ chức các tiết học kỹ năng sống, kỹ năng xã hội để giúp trẻ có kiến thức và kỹ năng để ứng phó.