.png?w=1130 "Nhấn vào ảnh để phóng to")
Âm thanh khi đi vào tai sẽ chuyển thành các tín hiệu điện từ. Các tín hiệu này sẽ đi qua các dây thần kinh thính giác đến phần não xử lý âm thanh – vỏ thính giác. Khi nhận những tín hiệu này, não sẽ tạo ra nhiều phản ứng khác nhau như làm bạn có cảm xúc lạ, bị căng thẳng hay thậm chí gây ảnh hưởng đến sự hình thành các dẫn truyền thần kinh mới trong não.
Âm nhạc ảnh hưởng đến cảm xúc
Âm thanh bạn nghe được sẽ ảnh hưởng lên vùng não điều khiển mối liên hệ giữa âm thanh, kí ức và cảm xúc ở vỏ não trước. Vì thế, việc nghe nhạc có thể ảnh hưởng đến cảm xúc của bạn.
♦ Một nghiên cứu chỉ ra rằng các em bé trước tuổi trưởng thành sẽ tăng trưởng tốt hơn khi chúng được nghe nhạc Mozart. Loại âm nhạc này có tác động đến não bộ của các bé và cơ thể chúng sẽ tiêu thụ ít năng lượng hơn khi đang nghỉ ngơi. Điều này giúp các bé tích kiệm năng lượng và tập trung năng lượng cho việc phát triển.
♦ Ngày nay, nhiều gia đình trên thế giới đang thịnh hành phương pháp “thai giáo’. Cho trẻ nghe nhạc, trò chuyện với trẻ bằng những câu chuyện cổ tích hay những bài học dân gian ngay khi trẻ còn trong bụng mẹ… được gọi là phương pháp “thai giáo’. Âm thanh mà trẻ nghe được có ảnh hưởng đến não bộ, vì thế những trẻ em được áp dụng phương pháp trên đều mau biết nói, thông minh hơn những trẻ bình thường khác.
♦ Một nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng những người nghe nhạc sẽ ít bị đau hay trầm cảm hơn những người không nghe nhạc.
Từ thí nghiệm trên ta có thể kết luận rằng âm nhạc có ảnh hưởng tới não và có thể giúp bạn cải thiện tâm trạng hơn.
Âm thanh đôi khi có thể gây căng thẳng
Âm thanh không chỉ ảnh hưởng đến thai nhi mà còn có ảnh hưởng lớn đến người bình thường. Các âm thanh lớn có thể gây ra những phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy” trong não. Phản ứng này là quá trình tiết một chất hóa học kích thích cơ thể phản ứng nhanh khi gặp nguy hiểm. Đây là một phản ứng rất cần thiết để con người có thể tồn tại trong thời chiến lẫn thời bình. Khi bạn nghe chiếc xe hơi sau lưng bóp còi thì chính phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy” giúp bạn né sang một bên thật nhanh chóng. Khi bạn đã an toàn, cơ thể lại tiết chất hóa học cân bằng lại chất kích thích trên giúp bạn bình tĩnh trở lại.
Âm thanh cũng ảnh hưởng như vậy tới não bộ. Nghe quá nhiều âm thanh lớn sẽ làm não bạn tiết quá nhiều chất kích thích. Chất kích thích này có thể làm tổn thương các tế bào não nếu không có các chất hóa học cân bằng giúp bạn bình tĩnh trở lại. Chúng ta đang sống trong một thế giới đầy những tiếng ồn từ xe cộ, các công xưởng, máy móc làm đường… vì thế việc nghe những âm thanh lớn là điều khó tránh khỏi.
Tiếng ồn quá mạnh gây tổn hại đến hệ thống thần kinh, phá vỡ sự cân bằng trong hưng phấn và ức chế của vỏ não, khiến bạn dễ căng thẳng, sự tập trung bị phân tán, suy giảm trí nhớ, trạng thái tâm lý thất thường, nếu nghiêm trọng sẽ gây mất ngủ, thậm chí rối loạn thính giác.
Bạn có thể dùng các chất liệu cách âm để xây nhà, đeo tai nghe để nghe những bản nhạc yêu thích,… làm giảm bớt âm thanh tác động từ bên ngoài. Bạn cũng có thể vặn nhỏ ti vi hay máy phát thanh trong nhà để có không gian yên tĩnh hơn.
Âm thanh ảnh hưởng tới sự hình thành các liên kết thần kinh
Đã có nhiều thông tin cho rằng phương pháp “thai giáo’ rất quan trọng với các em bé. Việc này giúp phát triển các liên kết thần kinh có chức năng sắp xếp lời nói và ngôn ngữ trong não bộ của trẻ.
Các em bé được mẹ tâm sự, nói chuyện nhiều sẽ hình thành một mối liên kết mạnh mẽ. Các bé không được mẹ hay bố trò chuyện sẽ không hình thành các liên kết thần kinh này và cũng có thể những liên kết đã có trong não sẽ dần mất đi nếu không được sử dụng.
Những âm thanh khó chịu cũng có thể kích thích não có các cảm xúc mạnh. Cùng tìm hiểu các âm thanh này là gì nhé.
Những âm thanh gây khó chịu nhất
Các nhà khoa học đã dùng phương pháp chụp MRI để tìm hiểu các hoạt động xảy ra trong não của 13 tình nguyện viên khi họ nghe 74 âm thanh khác nhau.
Những tình nguyện viên này đã xếp các âm thanh theo thứ tự từ khó chịu nhất tới dễ chịu nhất.
Các nhà khoa học đã thu kết quả và tìm ra được 10 âm thanh gây khó chịu nhất như sau:
- Tiếng dao cứa lên một cái chai;
- Tiếng nĩa ăn va chạm với ly;
- Tiếng phấn rít trên bảng;
- Tiếng thước kẻ cứa lên chai;
- Tiếng cà móng tay lên bảng;
- Tiếng la hét của phụ nữ;
- Tiếng xoay đĩa nhạc;
- Tiếng thắng xe đạp;
- Tiếng con nít khóc;
- Tiếng khoan máy.
Còn sau đây là danh sách các âm thanh ít gây khó chịu nhất:
- Tiếng vỗ tay;
- Tiếng con nít cười;
- Tiếng sấm;
- Tiếng nước chảy.
Vậy tại sao những âm thanh trên lại gây khó chịu?
Các chuyên gia cho rằng vùng amygdala điều khiển cảm giác sợ hãi và khu vực thính giác trong não hoạt động rất khác nhau khi nghe một âm thanh không hay. Amygdala là một cấu trúc hình quả hạnh nhân đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nên sự sợ hãi và các trạng thái cảm xúc khác.
Khi bạn nghe một âm thanh chát chúa, vùng amygdala sẽ hoạt động mạnh hơn phần thính giác. Đây là một điểm khác biệt rất lớn giúp phân biệt giữa lúc bạn nghe một âm thanh khó chịu với lúc nghe âm thanh dễ chịu như tiếng nước chảy hay tiếng con nít cười.
Các nghiên cứu cho biết các âm thanh với tần số cao từ 2.000–5.000 Hz gây khó chịu nhất. Đây là khoảng tần số tai nhạy cảm nhất. Tuy hiện nay vẫn chưa có lời giải thích rõ ràng cho việc tai nhạy cảm với những âm thanh nằm trong khoảng 2.000–5.000 Hz nhưng đúng là những âm thanh khó chịu như tiếng la hét đều thuộc vào tần số này.
Các kết quả này giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn cách não phản ứng với tiếng ồn cũng như chứng rối loạn thính giác, gây ảnh hưởng tới khả năng tiếp nhận âm thanh của con người. Nó cũng giúp ích cho việc tìm hiểu về mối liên kết giữa vùng amygdala và thùy thính giác trong não.
Quá trình tìm hiểu về tác động của âm thanh lên não bộ vẫn còn rất dài và không ai có để hoàn toàn hiểu những tác động này. Hello Bacsi hy vọng đã mang đến những kiến thức bổ ích để bạn hiểu hơn về ảnh hưởng của âm thanh tới não bộ.