4 quan điểm cần thống nhất
Chỉ đạo hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đánh giá, năm học 2020-2021, giáo dục mầm non chịu nhiều ảnh hưởng nặng nề, nhiều khó khăn, thách thức trước đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, các địa phương, các cơ sở giáo dục mầm non đã hết sức cố gắng, vượt khó, thể hiện trách nhiệm, năng động, sáng tạo, hoàn thành mục tiêu cơ bản của năm học, tỷ lệ huy động trẻ đến trường cao, đặc biệt là với mẫu giáo 5 tuổi.
Nhìn nhận về năm học mới 2021-2022, Bộ trưởng cho rằng, đây là năm toàn ngành tiếp tục thực hiện mục tiêu phát triển và đổi mới; đồng thời cũng là năm triển khai các hoạt động giáo dục an toàn, đảm bảo mục tiêu chất lượng trong điều kiện dịch bệnh còn tiếp tục ảnh hưởng lâu dài.
Với bậc học mầm non, theo Bộ trưởng có 4 quan điểm cần thống nhất.
Trước hết, toàn xã hội, toàn ngành cần quan tâm hơn nữa, quan tâm một cách chính đáng, hiệu quả, thiết thực tới bậc học này. Những gì tốt đẹp nhất phải dành trẻ em, sự đổi mới của giáo dục cần phải từ bậc học nền tảng, bậc mầm non.
Thứ hai, chúng ta đang nhấn mạnh, đề cao phương diện giáo dục con người, nhân cách, đạo đức, phẩm chất; mà nhân cách, đạo đức, tình cảm của con người được hình thành quan trọng ở bậc mầm non và những năm đầu tiểu học. Chính vì vậy, chăm lo tới giáo dục mầm non chính là quan tâm phát triển toàn diện trẻ em, coi trọng yếu tố nhân cách và con người.
Thứ ba, giáo dục mầm non là bậc học có nhiều điểm riêng, đặc thù về chăm sóc và nuôi dạy, Bộ trưởng cho rằng, cần tăng cường thêm các biện pháp, chính sách sao cho phù hợp.
Thứ tư, trong điều kiện thực tế của năm học chịu ảnh hưởng của dịch bệnh, cần xem xét thực tế ảnh hưởng của dịch bệnh để tổ chức dạy học ở bậc mầm non sao cho linh hoạt, phù hợp. Trường hợp trẻ nghỉ chống dịch cần phối hợp cùng gia đình để có biện pháp giáo dục.
Về việc này, Bộ trưởng giao Vụ Giáo dục Mầm non tập hợp các video bài giảng, kho học liệu mở trong nước và thế giới; xây dựng, biên soạn nguồn học liệu mới. “Đây là việc cấp bách, bình thường đã cần nhưng trong năm học mới càng cần hơn, để trong trường hợp các cháu không đến trường, phụ huynh vẫn có nguồn học liệu để hỗ trợ các cháu tại nhà” - Bộ trưởng chỉ đạo.
Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn phát biểu tại Hội nghị.
Trước một năm học khó khăn, Bộ trưởng lưu ý, cần nhận thức đầy đủ thách thức đặt ra, từ đó linh hoạt đề ra giải pháp, trong đó vai trò chủ động của địa phương là rất quan trọng.
Bộ trưởng bày tỏ sự chia sẻ và cảm thông với đội ngũ giáo viên mầm non, bởi đặc thù công việc nặng nhọc, thời gian làm việc dài, áp lực lớn, yêu cầu đòi hỏi cao, trong khi thu nhập lại thấp. Theo Bộ trưởng, phải bằng nhiều cách thức để tháo gỡ việc này, làm sao tăng thu nhập thực tế để giáo viên gắn bó, yên tâm với công việc. Ngoài ra, cần tăng hệ thống các trường tư thục, với yêu cầu giáo viên hệ thống trường tư cũng phải có quyền lợi để đảm bảo tốt công việc.
Cụ thể, các địa phương cần ưu tiên ngân sách cho kiên cố hóa trường học, chủ động có giải pháp khắc phục về thiếu hụt giáo viên, tập trung nguồn lực triển khai chương trình giáo dục mầm non mới và một số chính sách khác đối với bậc học mầm non.
Một nội dung cũng được Bộ trưởng nhấn mạnh là phải quan đến các nhóm trẻ, vì đây là nơi giải quyết được nhu cầu lớn về giữ trẻ nhưng tiềm ẩn nguy cơ về an toàn. Cần tiếp tục ban hành chính sách, các địa phương cần tăng cường kiểm tra, giám sát thường xuyên về cấp phép, cho phép hoạt động với các cơ sở này. Riêng về bạo hành trẻ, theo Bộ trưởng đã có bước cải thiện nhưng trong năm vẫn xảy ra ở một số nơi, do đó vấn đề này cần rất được quan tâm trong thời gian tới.
Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Ngô Thị Minh phát biểu tại hội nghị.
Nhận diện khó khăn để có giải pháp
Những vấn đề giáo dục mầm non được Thứ trưởng Ngô Thị Minh lưu ý từ phân tích các khó khăn của bậc học; đặc biệt là khó khăn trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 diễn biễn phức tạp, kéo dài.
Cũng dưới tác động của dịch bệnh, các cơ sở giáo dục ngoài công lập gặp nhiều khó khăn về nguồn kinh phí chi trả cho đội ngũ và các chi phí khác để duy trì hoạt động của trường; có nguy cơ giáo viên chuyển đổi nghề nghiệp nhiều, bỏ việc, nhiều đơn vị có nguy cơ giải thể.
Đây là vấn đề lớn, Thứ trưởng đề nghị lãnh đạo các sở GD&ĐT lường hết vấn đề này để tham mưu, báo cáo lãnh đạo địa phương có giải pháp khắc phục. Về phía Bộ GD&ĐT, đầu mối là Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục đã tổng hợp số liệu và có ý kiến với Chính phủ, Ban Chỉ đạo phòng chống Covid-19 của Trung ương.
Theo đó, trẻ em mầm non phải ở nhà trong thời gian dài, ảnh hưởng đến nền nếp, thói quen thực hiện chế độ sinh hoạt theo yêu cầu phát triển của độ tuổi. Ở một số tỉnh, tỉ lệ trẻ em béo phì tăng lên so với năm học trước. Các cơ sở giáo dục, giáo viên cần tiếp tục phối hợp sâu hơn với gia đình của trẻ để khắc phục điều này. Vụ Giáo dục Mầm non cũng sẽ phối hợp với vụ Giáo dục thể chất để có các bài tập luyện, hỗ trợ phụ huynh đồng hành con em mình.
Thứ trưởng cũng nhắc đến việc chuyển đổi phương pháp giáo dục trong thời điểm dịch bệnh để thực hiện Chương trình giáo dục mầm non còn hạn chế do nhà trường thiếu điều kiện về cơ sở vật chất, thiết bị, thiếu nguồn tài liệu, học liệu số. Nhiều cơ sở giáo dục mầm non chưa được đầu tư hệ thống CNTT để phục vụ việc hướng dẫn, hỗ trợ cha mẹ trẻ trong thời gian dịch bệnh kéo dài. Đội ngũ giáo viên dù đã được bồi dưỡng về nghiệp vụ nhưng còn hạn chế trong việc tiếp cận công nghệ để thực hiện Chương trình giáo dục mầm non.
Thứ trưởng lưu ý thầy cô thấy được những hạn chế này để trong công tác tập huấn cập nhật được nội dung mới nhất, từ đó thực hiện chuyển đổi nhanh và có giải pháp để chủ động thích ứng, ứng phó trong điều kiện dịch bệnh.
Hội nghị tổng kết năm học 2020-2021 và triển khai phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm học 2021-2022 đối với giáo dục mầm non.
Liên quan đến hạn chế trong công tác quản lý nhà nước về giáo dục mầm non, Thứ trưởng cho biết: Việc triển khai thực hiện Chính sách phát triển giáo dục mầm non theo quy định tại Nghị định số 105/2020/NĐ-CP ở một số địa phương còn chậm. Đến nay có 16 tỉnh đã ban hành Nghị quyết Hội đồng nhân dân để thực hiện một số chính sách quy định tại Nghị định.
15 tỉnh đã hoàn thiện thủ tục trình Hội đồng nhân dân tỉnh phê duyệt tại kỳ họp gần nhất. Các tỉnh còn lại đang thực hiện việc khảo sát và xây dựng phương án trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Thứ trưởng đề nghị các địa phương tìm hiểu từ các tỉnh đã ban hành Nghị quyết, tham mưu cho UBND tỉnh thực hiện nội dung này một cách hiệu quả.
Một số nội dung khác cũng được Thứ trưởng nhấn mạnh và đề nghị địa phương quan tâm sâu sắc, liên quan đến thực hiện các quy chuẩn về đội ngũ, về cơ sở vật chất, về tổ chức hoạt động nuôi dưỡng chăm sóc giáo dục trẻ về kiểm định chất lượng giáo dục và công nhận trường chuẩn quốc gia. Tình trạng một số cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập không thực hiện đúng theo Đề án thành lập trường, nhóm; thực hiện chương trình khi chưa được thẩm định. Còn có sự chênh lệch về cơ hội tiếp cận giáo dục và điều kiện bảo đảm chất lượng giáo dục mầm non giữa các địa phương...
Thông tin, Bộ GD&ĐT chuẩn bị ban hành Thông tư quy định về biên soạn, thẩm định, phê duyệt và lựa chọn các tài liệu sử dụng trong cơ sở giáo dục mầm non, Thứ trưởng lưu ý các địa phương, cơ sở giáo dục quản lý học liệu, tài liệu chặt chẽ, đi vào nền nếp, đặc biệt là tài liệu để trẻ làm quen với Tiếng Anh.
“Năm học 2021-2022, giáo dục mầm non cố gắng nhân rộng các mô hình tốt. Đặc biệt, chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” sẽ tiếp tục phát huy một cách chất lượng, hiệu quả trong năm học tới” - Thứ trưởng chia sẻ thêm.
Tại hội nghị, nhiều vấn đề được địa phương trao đổi, thảo luận. Trong đó có nội dung về bảo đảm an toàn cho trẻ, thực hiện nuôi dưỡng chăm sóc giáo dục trẻ đáp ứng yêu cầu của Chương trình giáo dục mầm non trong tình hình dịch Covid diễn biến phức tạp; Triển khai thực hiện Chính sách phát triển giáo dục mầm non theo yêu cầu của Nghị định 105; Duy trì nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi, hướng đến phổ cập giáo dục mầm non trẻ em mẫu giáo; Phát triển đội ngũ giáo viên mầm non: khó khăn và giải pháp; Thực hiện Chuyên đề “đẩy mạnh phòng chống bạo hành trẻ trong các cơ sở giáo dục mầm non"; Tăng cường Tiếng Việt cho trẻ em dân tộc thiểu số; Quản lý nhóm lớp độc lập tư thục.
Các ý kiến đều cơ bản thống nhất với đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ năm học 2020 - 2021, triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm học 2021 - 2022 đối với giáo dục mầm non của Bộ GD&ĐT. Nhiều kiến nghị, đề xuất cũng được các sở GD&ĐT đưa ra nhằm thực hiện tốt hơn nữa nhiệm vụ đối với giáo dục mầm non.