A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Sinh thời Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã từng nói “Dù khó khăn đến đâu cũng phải thi đua dạy tốt và học tốt”; vì thế, trong nhiều năm qua ngành Giáo dục đã phát động nhiều phong trào thi đua như: “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, “ Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”, “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, “Xây dựng nhà trường văn hóa – nhà giáo kiểu mẫu – học sinh thanh lịch”. Trong những năm gần đây Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phát động phong trào “Trường học Hạnh phúc” trong toàn ngành Giáo dục. Có thể nói với tinh thần thẳng thắn, nhìn vào sự thật, đối diện với chính mình các cuộc vận động và phong trào thi đua nói trên đã và đang thổi luồng gió mới, tạo thêm sinh khí cho toàn xã hội, cho ngành giáo dục có thêm sức mạnh để hoàn thiện thiên chức “Trồng người” của mình.
“ Trẻ em hôm nay- Thế giới ngày mai”
Môi trường lớp học là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện trẻ. Trong lớp học không thể thiếu được sự thoải mái hạnh phúc của cô và trò – sự yên tâm tin tưởng của phụ huynh. Do đó để lớp học có sự chú ý, thu hút trẻ. Tôi cần tạo nên một môi trường lớp học hạnh phúc
Để câu khẩu hiệu “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui” không chỉ dừng lại ở khẩu hiệu, bản thân tôi đã đặt ra câu hỏi:
“Liệu trẻ đã được yêu thương, được giáo dục một các toàn diện khi đến trường. Liệu trẻ có được thoải mái, vui vẻ hòa đồng cùng cô giáo và các bạn khi đến lớp. Làm sao để có được môi trường học tập đủ tốt để học sinh phát triển toàn diện”
Vâng, việc dạy dỗ các em không hề đơn giản như tôi từng ước mơ. Tất cả mọi thứ gọi là “niềm yêu nghề” chỉ là lời nói suông nếu chúng ta không hiểu, không từng ngày thật sự nổ lực và cố gắng. Nếu ai đó hỏi chúng tôi một câu: Nghề dạy học bây giờ thật sự áp lực không? Tôi xin thẳng thắn nói rằng: Nghề giáo trong bối cảnh hiện nay đối với chúng tôi thật sự áp lực. Áp lực từ yêu cầu ngày càng đổi mới của toàn ngành, áp lực từ lòng mong mỏi của phụ huynh, trọng trách “ trồng người” mà toàn xã hội giao phó.
Đã có lúc bản thân tôi “bùng nổ” với ánh mắt vô cùng “giận dữ” khi các em chưa ngoan đùa nghịch, không giữ nề nếp lớp học, không chú ý nghe cô giáo hướng dẫn, ngồi trong chưa chú ý nên tôi đã kỷ luật trẻ..v.v.. Sự cầu toàn của tôi đặt ra bắt buộc trẻ phải theo “khuôn mẫu” mà tôi không hề nghĩ rồi sẽ có một ngày trẻ bức phá, làm theo những gì mà mình muốn. Và điều gì đến cũng đã đến, bởi bản thân mỗi đứa trẻ là một thế giới quan sinh động, trẻ có quyền sáng tạo và thực hành trải nghiệm, sẽ thật là phản giáo dục nếu cứ mãi bắt ép các em vào những thứ rập khuôn.
Tôi lặng ngồi xuống và đặt câu hỏi: Liệu rằng những đứa trẻ của mình có hạnh phúc không khi cứ “ lập trình” trẻ cứ như một con robot như thế? Một người mẹ thứ hai thật sự phải là một người mẹ thứ hai người thầy giáo khiến cho trẻ hứng thú tham gia các hoạt động học mà chơi chơi mà học chứ không phải khiến cho trẻ sợ và học và chơi trong áp lực. Từ đó, bản thân tôi tự nhủ mình phải thực sự thay đổi để xây dựng một lớp học hạnh phúc.
Với tôi, hiểu một cách đơn giản, lớp học hạnh phúc là nơi khiến cả cô và trò đều có cảm giác "muốn đến". Khi đến sẽ có hứng thú, niềm vui, sự mong chờ và những rung cảm. Đặc biệt, một nhiệm vụ quan trọng nhất đối với giáo viên mầm non, là đón những mầm non bỡ ngỡ, thật nhanh chóng tạo một môi trường mới hoàn toàn tin tưởng để mỗi ngày đến trường với các em là một ngày vui, được học tập, được vui chơi, được yêu thương, được ấp ủ những ước mơ non của trẻ. Đó là lý do tôi chọn đề tài “Một số biện pháp xây dựng lớp học hạnh phúc trong trường mầm non”
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lý luận
Hạnh phúc là một từ vay mượn từ tiếng Hán với hai thành tố có giá trị đẳng lập: “hạnh” có nghĩa gốc là “may mắn”, còn “phúc” có nghĩa gốc là “tốt lành”. Tựu trung lại, hạnh phúc có nghĩa là may mắn tốt lành. Hạnh phúc là ý nghĩa và mục đích của cuộc sống, là mưu cầu “Khát khao của tất cả chúng sinh”. Là thước đo đúng đắn nhất về sự tiến bộ của xã hôi. Hạnh phúc là khi được làm điều mình yêu thích, là có thể thỏa sức sáng tạo và thực hiện đam mê của mình. Hạnh phúc là trạng thái cảm xúc hân hoan, thỏa mãn nhu cầu về đời sống vật chất và sự vừa lòng của cả đời sống tinh thần. Có rất nhiều định nghĩa về hạnh phúc. Hạnh phúc có ý nghĩa rất lớn đối với mỗi chúng ta và đặc biệt đối với trẻ nhỏ. Trẻ được hạnh phúc trong môi trường gia đình và trẻ cũng cần được hạnh phúc trong môi trường xã hội và môi trường xã hội của trẻ chính là trường học. Vậy trường học phải là trường học hạnh phúc.
Trường học hạnh phúc là yêu thương, an toàn và tôn trọng. Trường học hạnh phúc phải là điểm đến thân thiện và vui thích của trẻ, là môi trường giáo dục hoàn hảo tạo được cho trẻ tâm lí thoải mái khi trẻ đến trường. Trường học hạnh phúc là nơi khiến cả cô và trò đều có cảm giác muốn đến “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui” khi đến sẽ có hứng thú, niềm vui, sự mong chờ và những rung động. Lớp học hạnh phúc không áp đặt trẻ phát triển theo khuôn mẫu mà đóng vai trò định hướng để trẻ được làm những gì mình yêu thích và say mê. Ở đó, trẻ được học những gì có ý nghĩa với chúng, được khơi gợi niềm yêu thích, các bài học được thông qua các trò chơi và những trải nghiệm.
Để có một trường học hạnh phúc cần chú trọng xây dựng những giá trị nhân văn và những chuẩn mực hành xử tích cực. Chuẩn mực giữa cô và trò, giữa cô với đồng nghiệp, với Ban giám hiệu nhà trường và với phụ huynh. Và điều quan trọng nữa muốn học trò hạnh phúc thì trước hết cô phải là người hạnh phúc. Kể cả các bậc phụ huynh, mỗi ngày đến trường đều cảm thấy là một ngày vui và thực sự ý nghĩa.
Một môi trường học tập chỉ có thể có hạnh phúc nếu các mối quan hệ được xây dựng và thực thi dựa trên yêu thương. Yêu thương bắt đầu từ sự thấu hiểu, chia sẻ với người khác mà không phải là sự ích kỉ, đơn phương thực hiện. Yêu thương cũng là một giá trị truyền thống của dân tộc ta, nên phát huy nó không phải là việc khó khăn.
Trường học hạnh phúc là phải để. “Trẻ là ngọn nến thắp sáng niềm hạnh phúc của cha mẹ và cô giáo”. Ngọn nến muốn sáng cần có bàn tay nâng niu từ nhiều khía cạnh gia đình, trường học, xã hội. Khi mỗi ngày đến trường của con là một ngày vui, hạnh phúc đó sẽ lan tỏa đến thầy cô và cha mẹ vậy nên chúng ta hãy hành động “Để trẻ luôn tỏa sáng”.
II. Cơ sở thực tiễn
1. Đặc điểm, tình hình chung
Trường Mầm non Yên Thường được xây dựng khang trang, sạch đẹp với tất cả 18 phòng học và các phòng chức năng. Tất cả các phòng đều được đầu tư cơ sở vật chất đầy đủ và tiện ghi. Tháng 1 năm 2021 trường đón bằng công nhận Trường chuẩn quốc gia mức độ 1.
Năm học 2022 - 2023, tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo bé, sĩ số lớp là 28 cháu/ 2 cô. Nắm bắt tình hình thực tế, tôi nhận thấy có những thuận lợi nhất định nhưng cũng gặp không ít khó khăn sau:
2. Thuận lợi - khó khăn
2.1. Thuận lợi
Các con học sinh được phân chia học đúng độ tuổi, 100% học sinh ăn ngủ tại lớp thuận tiện cho công tác chăm sóc và giáo dục trẻ.
Là một giáo viên gắn bó với nghề 10 năm, tôi luôn cố gắng phấn đấu, học hỏi trau dồi kiến thức cho bản thân. Trong quá trình giảng dạy tôi luôn tìm tòi và tạo các hoạt động giúp trẻ hứng thú và vui vẻ đến lớp.
BGH nhà trường luôn chỉ đạo sát sao quan tâm bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên, tạo điều kiện cho giáo viên học các lớp chuyên đề do PGD - ĐT tổ chức.
Là một ngôi trường có các phòng học và các phòng chức năng khang trang, đầy đủ để phục vụ trẻ học tập. Môi trường rộng rãi, thoáng mát
Một số Phụ huynh bước đầu đã quan tâm đến công tác chăm sóc giáo dục trẻ của nhà trường nói chung và những hoạt động của lớp nói riêng.
2.2 Khó khăn
- Số trẻ nam và nữ chệnh lệch nhau nhiều (nam 19 trẻ, nữ 9 trẻ) nên giáo viên gặp khó khăn trong việc bao quát và quản lý trẻ.
- Một số trẻ hiếu động, chưa biết đoàn kết với bạn khi chơi
- Trẻ tuy cùng độ tuổi nhưng khả năng tiếp thu của trẻ không đồng đều. Trẻ bị ảnh hưởng bởi thời gian nghỉ dịch dài như: Internet, tivi, các trò chơi điện tử..
- Trẻ học các trường tư thục trong khu nhiều nên nếp của trẻ còn hạn chế. Chưa có kỹ năng tham gia hoạt động tập thể, làm việc theo nhóm chưa đảm bảo…
- Trường có 2 điểm lẻ nằm rải rác ở 2 thôn nên việc gặp trao đổi kinh nghiệm với chị em đồng nhiệp còn gặp nhiều khó khăn.
- Các trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi phục vụ công tác chăm sóc trẻ chưa thực sự đầy đủ.
- Một số gia đình cha mẹ quá quan tâm, cưng chiều trẻ, dẫn đến trẻ có thói quen ỷ lại, không chủ động, thiếu tự tin.
Qua khảo sát chất lượng đầu năm học 2022 - 2023 tại lớp mình tôi đã thu được kết quả như sau:
2.3. Bảng khảo sát thực tế
Đầu năm khi được phân công lớp tôi đã đi vào khảo sát trẻ và đạt được kết quả như sau:
|
Nội dung
|
Tổng số trẻ
|
Mức độ % trên trẻ
|
|
Đạt
|
Chưa đạt
|
|
Số lượng
|
Tỉ lệ %
|
Số lượng
|
Tỉ lệ %
|
|
Trẻ chủ động tự tin giao tiếp với mọi người.
|
28
|
8
|
29
|
20
|
71
|
|
Trẻ hòa đồng với bạn bè, biết thể hiện tình cảm yêu thương, chia sẻ, với cô và các bạn
|
28
|
10
|
36
|
18
|
64
|
|
Trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động, hứng thú, yêu thích đến trường , lớp
|
28
|
13
|
46
|
15
|
54
|
III. Những biện pháp thực hiện
1. Tự bồi dưỡng chuyên môn, nghiên cứu tài liệu về các nội dung xây dựng lớp học hạnh phúc.
Để có thể thực hiện tốt hoạt động “Xây dựng môi trường giáo dục lớp học hạnh phúc” trước hết là giáo viên mầm non tôi không chỉ nghiên cứu nắm vững mục đích yêu cầu của hoạt động mà tôi còn cần phải nắm chắc được các phương pháp và biện pháp thực hiện tạo ra môi trường hạnh phúc đúng nghĩa, mỗi ngày đến trường là một ngày vui, tạo sân chơi cho trẻ vừa học vừa chơi và giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng, không bị gò bó, áp đặt giúp trẻ hiểu bài sâu và vận dụng những điều đã học vào thực tế hàng ngày của trẻ. Vì vậy để xây dựng được một lớp học hạnh phúc nhằm phát huy tính tích cực của trẻ đến trường thì giáo viên cần:
- Giáo viên phải nắm được nội dung chương trình năm học và chương trình giáo dục mầm non ngay từ đầu năm học. Căn cứ vào kế hoạch của nhà trường, bộ tiêu trí, văn bản về xây dựng môi trường lớp học hạnh phúc giáo viên xây dựng kế hoạch cho lớp mình và thực hiện kế hoạch phù hợp.
- Tham gia các lớp bồi dưỡng, kiến tập chuyên môn do nhà trường và khối đề ra. Đưa các nội dung chuyên đề vào làm trọng tâm để thảo luận sôi nổi. Rút kinh nghiệm và chia sẻ với đồng nghiệp về những kinh nghiệm, sáng tạo của mình khi thực hiện chuyên đề.
- Tự học hỏi qua internet, tham khảo tài liệu sách báo, tham khảo các module mầm non về việc xây dựng môi trường lớp học hạnh phúc, về các chuyên đề để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
- Học hỏi cách làm đồ dùng đồ chơi tự tạo, tăng cường sản phẩm của trẻ.
- Tham khảo, xây dựng nhiều hoạt động chơi tại các góc chơi.
- Tham quan các trường bạn để học hỏi cách trang trí sáng tạo môi trường lớp học, cách tổ chức các hoạt động để tạo nên 1 lớp học hạnh phúc
2. Học cách lắng nghe và tôn trọng cảm xúc của trẻ.
Khi được xem chương trình “Thầy cô chúng ta đã thay đổi”. Thật sự đó là một chương trình quá hay, tuyệt vời, tôi không kìm nổi những cảm xúc của mình, và tôi nhìn thấy trong đó có hình ảnh của tôi. Tôi cảm thấy mình còn quá nhiều điểm yếu và thiếu nhiều điều chưa làm được cho các con của mình. Từ đó tôi bước đầu nghiên cứu và băt đầu thay đổi chính mình.
Những buổi đầu khi có học sinh tôi gặp khá nhiều khó khăn vì chưa quen nếp của trẻ, trẻ nghỉ hè lâu nên các kỹ năng đơn giản nhất trẻ không đạt, rồi tính cách trẻ khác nhau … Tôi bắt đầu quan sát chú ý đến từng trẻ rồi tính cách trẻ…dần dần tôi quen nếp của trẻ và trẻ bước đầu theo nếp của cô. Cứ như vậy qua mấy tháng đầu năm học tôi đã hiểu hết tính của trẻ. Tôi đánh giá sự tiến bộ của trẻ so với bản thân trẻ, không so sánh với trẻ khác. Kiên nhẫn với trẻ, chờ đợi trẻ, khuyến khích trẻ bộc lộ cảm xúc, ý nghĩ và tự tin diễn đạt bằng lời.
Luôn động viên trẻ tự tin vào bản thân: Ví dụ: “Cô nghĩ nhất định con sẽ làm được”, “Lần sau con sẽ làm tốt hơn”…khuyến khích trẻ tham gia, hợp tác để cùng phát triển. Khuyến khích trẻ trao đổi, hợp tác thực hiện ý tưởng chơi. Khuyến khích trẻ tham gia thảo luận xây dựng nội quy lớp học, xây dựng quy tắc hoạt động trong các góc. Khuyến khích trẻ hợp tác chuẩn bị, làm đồ dùng, đồ chơi, trang trí, sắp xếp, vệ sinh môi trường hoạt động cùng cô. Khen gợi, động viên những thành công dù nhỏ của trẻ một cách kịp thời. không chê cười khi trẻ thất bại, động viên để trẻ tiếp tục cố gắng.
Hình ảnh 1: Cô động viên, khen ngợi trẻ
Tôi thường giành thời gian vào lúc đón và trả trẻ để hiểu về trẻ nhiều hơn tôi nói chuyện chia sẻ với trẻ và lắng nghe trẻ. Trong tất cả các hoạt động một ngày của trẻ tôi luôn lắng nghe, hỗ trợ trẻ kịp thời khi cần thiết. Chấp nhận các ý kiến của trẻ. Cùng chia sẻ ý tưởng chơi với trẻ, không áp đặt ý của mình. Hỗ trợ nhóm trẻ và hỗ trợ từng cá nhân trẻ đúng lúc, nếu trẻ không giải quyết được, tôi hỗ trợ trẻ tìm cách giải quyết. Khi trẻ mắc lỗi, thay vì la mắng, dọa dẫm, hãy cho trẻ được sai lầm, được nói ra cảm xúc của mình. Điều đó sẽ giúp trẻ tiếp thu tốt hơn, tự tin và hòa đồng hơn. Từ đó, rèn luyện ý thức và khả năng tập trung từ chính nhận thức của bản thân mình. Lớp học hạnh phúc là nơi giúp giáo viên và học sinh hình thành cũng như duy trì các trạng thái cảm xúc tích cực.
3. Xây dựng môi trường lớp học hạnh phúc
Đây là biện pháp quan trọng mà người giáo viên cần phải có đó là sự sáng tạo trong thiết kế xây dựng, cách sưu tầm các nguyên liệu, xây dựng mô hình, sắp xếp bố trí các góc hoạt động trong và ngoài lớp cho trẻ giúp trẻ có điều kiện tiếp cận với những cách học mới gây được sự tò mò thích khám phá trong trẻ. Trẻ học bằng chơi, qua chơi mà học chính vì vậy, ngay từ đầu năm học giáo viên của lớp đã tạo môi trường học tập tích cực để trẻ được học được trải nghiệm và khám phá ở mọi lúc mọi nơi.
Để trẻ hoạt động có hiệu quả tôi sáng tạo trang trí môi trường lớp học hạnh phúc ngay từ ngoài cửa lớp học. Đó là 1 menu lựa chọn “ hành động cảm xúc” của trẻ và sẽ được cô giáo linh hoạt chào đón theo yêu cầu. Hay trên phía cửa lớp đó là những lời chào mừng ngộ nghĩnh dành cho trẻ tạo không khí vui tươi ngay từ ngoài cửa lớp. Bên cạnh đó tôi còn trang trí thêm một bảng lưu giữ lại các khoảnh khắc đáng yêu của học sinh qua các chủ đề sự kiện khác nhau. Ví dụ với chủ đề Noel, tôi treo ảnh của học sinh khi đi chơi Noel hoặc treo những lời nhắn gửi, những bức thư của học sinh tới ông già Noel,…. Xây dựng được môi trường tâm lý thân thiện, giàu tình yêu thương, sự ấm áp giữa cô và trẻ, giữa trẻ và môi trường xung quanh sẽ tạo cơ hội cho trẻ được tương tác, tham gia nhiệt tình vào các hoạt động với bạn bè, sống trong bầu không khí tâm lý thoải mái, dễ chịu trẻ sẽ dễ dàng hòa đồng, cởi mở chia sẻ cảm xúc của mình cùng cô và các bạn.
Hình ảnh 2: Ảnh góc treo ảnh, cửa lớp
Góc trưng bày sản phẩm của trẻ là nguồn động viên tinh thần, khích lệ tính tượng tưởng, sự ham học của trẻ. Góc sản phẩm sẽ đem lại cho bé những lời khen, nó chính là phần thưởng tinh thần to lớn đối với trẻ: các bé rất thích được khen và rất thích được mọi người chú ý đến sản phẩm của mình. Đặt biệt khi sản phẩm của mình được trưng bày các bé sẽ có thêm tinh thần cố gắng, lòng quyết tâm, có thêm động lực để sau này cố gắng. Hơn nữa khi đặt góc trưng bày sản phẩm của trẻ ở bên ngoài phụ huynh có thể quan sát được sản phẩm của con mình. Đây cũng là một cách tuyên truyền có hiệu quả tới các bậc phụ huynh.
Góc nghệ thuật : Tôi trang trí nhưng bức tranh mẫu của cô tranh được làm từ các nguyên liêu phế thải, tự nhiên sẵn có như lá cây khô, tranh từ hoa khô, giấy báo,…. mang tính nghệ thuật cao hấp dẫn và lôi cuốn trẻ. Tôi còn chuẩn bị sẵn nhiều nguyên vật liêu sẵn có từ thiên nhiên cho trẻ tự do sáng tạo trên mọi chất liệu. Đồ dùng học liệu góc nghệ thuật được tôi phân loại theo chất liệu, chủng loại. Những đồ dùng đó được tôi sắp xếp vào những rổ học liệu có đánh dấu tên kí hiệu. Trẻ có thể sưu tầm các nguyên vật liệu và mang đến bỏ vào rổ theo đúng kí hiệu. Qua đó trẻ biết được công dụng của các nguyên liệu từ các loại phế thải hàng ngày.
Góc xây dựng, tôi hướng trẻ xây dựng những ngôi nhà công trình cây xanh rời cho trẻ tự do lắp ghép xây dựng theo các công trình theo ý trẻ muốn. Tôi chuẩn bị các giá kệ mở, các khối, hình, nguyên vật liệu có các kích cỡ, chất liệu khác nhau như các vỏ hộp bánh, mứt, hộp sữa cho trẻ xếp chồng làm thành ngôi nhà, phương tiện giao thông, con vật... Trẻ chơi góc này phản ảnh biểu tượng và hiểu biết của trẻ về thế giới vật chất thông qua hình khối. Trẻ biết lắp ráp, xếp những “công trình” bằng các vật liệu khác nhau, bố cục hợp lý và sáng tạo. Nếu xây dựng “công trình lớn” cô cho trẻ phân công nhau mỗi trẻ chịu trách nhiệm xây dựng một phần và thoả thuận giữa các nhóm. Trong khi trẻ chơi, cô theo dõi giúp đỡ bằng cách: tham gia ý kiến, cung cấp thêm đồ chơi bổ sung vào những vật liệu xây dựng sẵn có.
Góc phân vai: là góc chơi sáng tạo tiêu biểu nhất. Trẻ đóng vai người khác, qua đó phản ảnh hiểu biết của trẻ về các hoạt động và mối quan hệ xã hội. Trẻ thích chơi đồ chơi gần giống như vật thật. Trẻ tự lập kế hoạch và điều khiển trò chơi trong nhóm. Biết thể hiện mối quan hệ qua lại, phối hợp giữa các nhóm chơi trong chủ đề chơi chung, giúp đỡ nhau khi chơi và nhận xét đánh giá lẫn nhau. Trẻ được sử dụng các đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu để tái hiện lại nét đặc trưng trong cuộc sống.
Góc khám phá khoa học là nơi cho bé triển khai những thí nghiệm vui nhộn, đơn thuần. Khi làm 1 số ít thí nghiệm cơ bản sẽ giúp bé có những ấn tượng tiên phong về những môn học như như toán, vật lý, … Để góc khoa học thêm phần lôi cuốn, sinh động và mê hoặc những bé. Các cô trang trí bằng những dụng cụ hỗ trợ cho thí nghiệm như mực, ống nghiệm, chai nước, sỏi ... Ngoài ra để góc khoa học thêm phần đẹp mắt, giáo viên có thể sử dụng thêm những bức tranh vẽ hướng dẫn, miêu tả những thí nghiệm tương thích với trẻ như : Thí nghiệm đổi màu, trộn lẫn sắc tố để tạo ra màu khác, để kích thích sự tò mò, ham muốn được giải đáp và học hỏi trong trẻ. Phát triển năng lực phát minh sáng tạo và tưởng tượng của trẻ về thế giới xung quanh bé .
Góc toán: Với lứa tuổi mẫu giáo bé bước đầu trẻ tham gia học tập, thích tìm tòi ở góc học tập, tôi bố trí và sắp xếp tại khu vực trung tâm của lớp. Giúp trẻ có không gian học tập rộng rãi. Ở góc này tôi chuẩn bị rất nhiều đồ dùng đồ chơi cho trẻ như: tranh số lượng, đồ chơi hột hạt, lô tô, đôminô, xúc xắc, các loại hình học khối, phẳng, dây chun, các đồ chơi ghép hình, các mẩu dây, băng giấy, thước kẻ, khối gỗ, ghim gài Tranh bài tập về toán....
Trẻ chơi ở góc này, trẻ nhận biết hình, số bằng bài tập trên giấy, chơi xúc xắc ôn hình, số, chơi tô số, số rỗng, khoanh nhóm số lượng, làm các bài tập làm quen với toán, các bài tập về hình, về đo kích thước, xúc cát theo số, tập xem đồng hồ…Ở góc chơi này rèn luyện và phát triển các giác quan, năng lực trí tuệ của trẻ như nhận xét, so sánh, phân tích, tổng hợp, tư duy ngôn ngữ. Trò chơi học tập được sử dụng vào 1 phần của giờ học và là phương pháp tiến hành hoạt động học có chủ đích. Giáo viên có thể thay đổi nội dung của một số trò chơi cho phù hợp với chủ đề.
Góc thư viện được xem là một trong những chủ đề hay nhất, để giúp những bạn nhỏ thiếu nhi phát huy sức phát minh sáng tạo của mình, giáo viên đã thiết kế xây dựng một khoảng trống thư viện yên tĩnh, thích mắt. Tại góc thư viện này, các bé hoàn toàn có thể ngồi học và xem các loại sách truyện về những chủ đề khác nhau… Từ đó những bé hoàn toàn có thể hiểu giá trị của việc học tập và đọc sách là rất thú vị. Để trang trí góc thư viện mầm non thật phù hợp, thì tôi phải lên ý tưởng trước, và chuẩn bị những đồ cần thiết để trang trí góc thư viện sao cho trẻ có cảm giác thoải mái và yên tĩnh khi chơi ở góc này. Ngoài ra, các cô giáo có thể sử dụng những hình vẽ của các bạn nhỏ như: Bé đang đọc sách để có một góc thư viện nổi bật và nhiều ý nghĩa.
Kỹ năng sống cho trẻ mầm non là một trong những chủ đề dành cho trẻ mầm non không thể bỏ qua. Dù trẻ học trường quốc tế hay trường bình dân, thì việc học kỹ năng sống cũng được đưa vào chương trình dạy trẻ. Với chương trình này không chỉ dạy bằng sách và hành động, mà cô giáo thường thiết kế những hình dán trang trí góc kỹ năng sống để trẻ thích thú, hiểu nhanh hơn. Việc trang trí góc kỹ năng sống là công việc rất quan trọng mang tính nghệ thuật, sáng tạo cao. Nó đòi hỏi sự đầu tư về nguyên vật liệu, tạo ra nhiều góc kỹ năng sống hay, ý nghĩa và dễ thương. Ngoài ra, điều này còn giúp trẻ tiếp xúc sớm với cái đẹp, phát triển tư suy, trí tưởng tượng phong phú.
Góc thiên nhiên trong lớp mần non là một công cụ trực quan giúp trẻ được quan sát làm quen với tự nhiên, qua đó ngày càng tăng tri thức về tự nhiên. Một trong những nguyên tắc cơ bản trong việc trang trí góc thiên nhiên để trẻ có thể dễ dàng tiếp thu gồm: Các thực vật được bày trí trong góc không được quá nhiều, việc đa dạng các thực vật sẽ làm cho trẻ khó khăn trong việc nhận ra các đặc điểm mang tính quy luật của đối tượng trẻ quan sát; Nên hướng dẫn trẻ làm quen các đối tượng trong không gian hẹp trong góc thiên nhiên. Sự thu hẹp khoảng không của các đối tượng tạo ra sự gần gũi với trẻ, trẻ có cơ hội nhìn ngắm và theo dõi sự phát triển, thay đổi của đối tượng hơn. Góc thiên nhiên sẽ được bàn tay bé lao động hằng ngày chăm bón sẽ giúp cây cối ngày một tăng trưởng. Qua quy trình lao động quan sát cây mình chăm nom lớn lên từng ngày, bé sẽ hình thành tình yêu với việc lao động, có nghĩa vụ và trách nhiệm trong việc làm của mình.
Hình ảnh 3: Một số góc chơi của lớp
Song song với môi trường trong lớp nhà trường chúng tôi đã trú trọng xây dựng môi trường ngoài lớp học đó là khu chơi phát triển vận động (cột bóng rổ, thang leo, cầu thăng bằng, chui..); khu vực chơi với đồ chơi ngoài trời (cầu trượt, đu quay, nhà bóng…) khu vực trẻ trồng rau, trồng hoa và chăm sóc cây cối, khu chơi trải nghiệm, khu chơi dân gian nhằm mục đích để thỏa mãn nhu cầu, kích thích tính tò mò, ham hiểu biết của trẻ. Bên cạnh đó, nhà trường đầu tư, trang trí và thiết kế các phòng học chức năng tin học, múa, học vẽ, phòng Montessori, phòng Steam,…cho trẻ hoạt động. Tạo cơ hội thỏa mãn nhu cầu, sở thích, phát triển năng lực tiềm ẩn, khả năng sáng tạo riêng biệt của mỗi trẻ.
Ở khu vực hành lang và gầm cầu thang được trang trí các bức tranh do chính trẻ làm ra. Các góc cầu thang được bố trí và sắp xếp tạo góc mở với nhiều đồ dùng đồ chơi bắt mắt cho trẻ hoạt động. Việc trang trí góc cầu thang mầm non trở nên nổi bật với nhiều màu sắc đáng yêu. Cũng góp phần làm nên không gian trường mầm non đẹp và thu hút trẻ nhỏ. Sau mỗi giờ học, trẻ được thay đổi môi trường học tập và trải nghiệm tại các góc cầu thang bên ngoài lớp học, tạo cho trẻ hứng thú, không bị nhàm chán. Sau giờ chơi giáo viên khuyến khích trẻ cùng cô sắp đặt đồ chơi, phân loại đồ chơi, lau, dọn đồ chơi, đồ dùng hàng tuần.
Hình ảnh 4: Góc cầu thang và bên ngoài lớp học
Có thể nói việc xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non là thực sự cần thiết và quan trọng. Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường xung quanh sẽ tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ, giãi bày tâm sự, nguyện vọng, mong ước của trẻ với cô, với bạn bè, nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn từ đó trẻ dần thể hiện sự mạnh dạn tự tin của trẻ trước mọi người, từ đó trẻ tham gia vào các hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô giáo và bạn bè hơn.
4. Xây dựng lớp học hạnh phúc, lấy trẻ làm trung tâm qua các hoạt động học.
4.1 Với tiết học âm nhạc
Trẻ mầm non phát âm còn chưa chuẩn vì thế giáo viên cần chú ý đến khả năng phát âm của trẻ để có sự điều chỉnh và sửa sai rèn luyên cho trẻ. Để có một tiết học sôi nổi và hào hứng ngay từ đầu, người giáo viên phải tự luyện đàn, giọng hát và nghe hát để giúp trẻ cảm thụ âm nhạc một cách chính xác. Việc tổ chức các hoạt động âm nhạc cần phong phú, đa dạng. Trẻ học hát, nghe nhạc vận động, trò chơi âm nhạc kết hợp một cách sinh động. Tôi luôn dạy trẻ một cách linh hoạt, không cứng nhắc theo một khuôn mẫu gò bó. Vừa kết hợp phương pháp truyền thống vừa sáng tạo để làm mới mỗi tiết dạy.
Ví dụ: Với tiết dạy hát “Cái mũi”, tôi và trẻ cùng hòa mình hát những câu hát vui tươi về cái mũi – một bộ phận trên cơ thể của con người, trẻ mạnh dạn hát theo tổ, nhóm và thích lên biểu diễn trên sân khấu. Phần trò chơi “ nhảy theo dấu chân” trẻ tham gia nhảy theo dấu chân khớp với tiếng trống, tiếng nhạc cô bật. Qua đó tôi thấy giờ học vui vẻ, trẻ cảm thấy hạnh phúc, thêm yêu cơ thể và biết giữ gìn cơ thể luôn sạch sẽ
Hình ảnh 5: Ảnh giờ học âm nhạc
4.2. Với hoạt động phát triển thể chất
Hoạt động phát triển thể chất là một hoạt động nhằm rèn luyện thể chất, phát triển vận động cho trẻ. Đặc biệt là đầu năm học, kỹ năng vận động đi chạy nhảy, trèo ghế, trèo thang, ném bóng, chuyền bóng của trẻ vẫn còn yếu, khả năng giữ thăng bằng và kiểm soát cơ thể còn kém. Nên trong những giờ hoạt động phát triển vận động đi, chạy nhảy, trèo ghế, trèo thang, bật qua dây, tôi luôn chú ý chuẩn bị các điều kiện cần thiết và an toàn để trẻ được thoải mái luyện tập không lo bị ngã, và đặc biệt chú ý đến đội hình luyện tập.
Ví dụ: Với đề tài “ bò thấp chui qua cổng thể dục” tôi tổ chức cho trẻ chương trình “ chúng tôi là chiến sĩ” tạo những con đường hầm với độ dễ khó khác nhau, trẻ đóng vai các chiễn sĩ bộ đội cụ hồ đang hăng say luyện tập. Ở phần cuối của chương trình, trẻ tham gia chuyển lương thực như mì tô, bánh mì, sữa.. đến giúp từng người dân nghèo. Cuối giờ học, tôi cho trẻ thể hiện cảm xúc khi giúp đỡ người khác lúc khó khăn với các bạn. Qua đó trẻ cảm nhận giờ học vui vẻ, biết sẻ chia với mọi người trong cuộc sống
Hình ảnh 6: Giờ thể dục mặc trang phục chú bộ đội
4.3. Với hoạt động làm quen với văn học
Văn học là một trong những hoạt động trẻ rất thích thú, tích cực hoạt động và giúp trẻ khắc sâu tốt các nội dung mà giáo viên muốn giáo dục. Với lợi ích mà hoạt động này mang lại nên tôi đã tích cực lồng ghép nội dung hạnh phúc trong các tiết học. Chính vì vậy khi dạy trẻ tôi đã chú ý sưu tầm một số câu chuyện, bài thơ hay phù hợp với lứa tuổi của trẻ có nội dung giáo dục trẻ như: Cô giáo của con, lấy tăm cho bà, chim câu ngoan lắm. Cô bé quàng khăn đỏ, cây rau của thỏ út..
4.4. Với hoạt động tạo hình
Khi chúng ta nói trẻ thật sự có hứng thú với hoạt động tạo hình là chúng ta đã thừa nhận trẻ có ý thức và hiểu rõ ý nghĩa của môn học đối với bản thân mình qua quá trình tiếp xúc với đối tượng học thì bản thân trẻ mới thấy được ý nghĩa của môn học từ đó tạo cho trẻ có được sự say mê hứng thú. Khi đó sẽ trở bền vững và sâu sắc ở lứa tuổi mầm non. Với trẻ tạo hình không phải là một môn học khó khăn mà đó là môn học giúp trẻ thỏa mái, vui vẻ, trẻ có những ý tưởng mới. Sự hướng dẫn của cô tác động đến trí tuệ tình cảm của trẻ góp phần làm cho tâm hồn thêm phong phú, tạo ra sự thỏa mái vui vẻ ở trẻ gây nên không khí đoàn kết làm cho trẻ không bị ức chế.
Ví dụ: Để chào mừng ngày 8/3, tôi đã chọn đề tài ‘trang trí khung ảnh tặng bà tặng mẹ”. Trẻ được sử dụng nhiều nguyên vật liệu khác nhau, đem hết sự sáng tạo để tự tay trang trí những chiếc khung ảnh chúc mừng bà, mừng mẹ. Trẻ hoạt động cùng nhóm vui vẻ. Sau khi kết thúc hoạt động, trẻ cảm thấy hạnh phúc dành tặng những lời chúc tốt đẹp cho những người mình yêu quý.
Hình ảnh 7: Ảnh giờ tạo hình
4.5. Với hoạt động khám phá
Với mong muốn trẻ sẽ học tốt hơn, cảm giác luôn thích đến lớp, yêu lớp, yêu cô. Tôi luôn trăn trở và tìm ra những biện pháp thiết thực có tác dụng trực tiếp với trẻ. Khác với lớp học truyền thống, lớp học hạnh phúc không áp đặt theo khuôn mà đóng vai trò định hướng để trẻ được làm những gì mình yêu thích và say mê. Ở đó trẻ không học theo kiểu nhồi nhét mà được học những gì có ý nghĩa với trẻ, được khơi gợi niềm yêu thích. Các hoạt động học được biến hóa thành các bài học thú vị qua các trò chơi, trải nghiệm. Từ đó trẻ có thể tự tìm hiểu và có kiên thức về MTXQ một cách tự nhiên và dễ hiểu nhất.
Ví dụ: Tổ chức ngày lễ như “ tết trung thu” giáo viên cho trẻ biết ý nghĩa của ngày tết trung thu là ngày rằm tháng 8, ngày tết trung thu của thiếu nhi, tập các tiết mục văn nghệ có nội dung về tết trung thu như bài “ chú cuội chơi trăng, rước đèn dưới trăng”.. chuẩn bị sân khấu, hóa trang, mâm cỗ..tạo điều kiện cho trẻ cùng cô trang trí, sắp xếp trong buổi lễ tự mặc trang phục, bày mâm quả..Tất cả thể hiện một niềm thích thú dâng trào ở trẻ khi hòa mình vào các ngày lễ hội và luôn biết trân trọng các ngày lễ.
Hình ảnh 8: Giờ học trung thu
4.6 Với hoạt động LQVT
Toán học rất quan trọng và không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta. Toán học rèn luyện cho chúng ta tư duy logic và nó được áp dụng rất nhiều trong cuộc sống thường ngày. Bởi vậy hãy kích thích niềm đam mê học toán cho con trẻ và giúp bé tiếp cận với môn toán bằng cách lồng ghép toán học vào trong các câu chuyện quanh ta. Bé có thể tiếp xúc với toán học ở mọi nơi và toán học thể hiện ở mọi hành động trong cuộc sống hàng ngày. Để giúp trẻ hình thành trí tuệ toán học, hàng ngày trong các giờ học toán tôi linh hoạt thay đổi các hoạt động học mà chơi, chơi mà học, không để trẻ bị áp lực gò bó khi học bài. Thay vì đặt những đề toán khô khan, tôi lồng ghép bài toán ấy vào một câu chuyện có nhân vật mà bé thích. Sau đó đặt những câu hỏi để con giải quyết bài toán, có thể sử dụng kết hợp hình vẽ hoặc hình khối để giúp con giải quyết đề bài dễ dàng hơn.
Hình ảnh 9: Giờ học toán
4.7. Giờ học kỹ năng sống
Kỹ năng sống là các kỹ năng cá nhân trong giao tiếp hằng ngày nhằm giải quyết các công việc hay các tình huống trong cuộc sống hiệu quả; tích cực vận dụng các kiến thức đã học vào đời sống thực tiễn; kỹ năng tâm lý xã hội để quản lý bản thân hay tương tác với mọi người xung quanh,… Vì vậy tôi linh hoạt đan xen các tiết học kỹ năng sống, kỹ năng thực hành cuộc sống để giúp trẻ mầm non trẻ sẽ học được kỹ năng quản lý, sắp xếp và biết chịu trách nhiệm cho mỗi việc mình thực hiện. Đồng thời tạo cho trẻ thói quen biết tự chăm sóc bản thân. Những bài học kỹ năng sống này còn giúp trẻ hình thành tính tự giác cao.
Ví dụ: Như bài học vắt nước cam, trẻ được học cách pha nước cam và tự tay thực hành kỹ năng vắt cam. Thêm vào đó, giáo dục trẻ nước cam là thức uống giải nhiệt cơ thể, rất giàu vitamin C và có thể giúp cả nhà tăng cường sức khỏe, sẽ rất là ngon và bổ dưỡng.
Hình ảnh 10: Hình ảnh các giờ học pha nước cam
5. Xây dựng lớp học hạnh phúc qua các hoạt động khác
5.1. Hoạt động đón, trả trẻ.
Đón trả trẻ là một hoạt động nhằm phát huy được tính tự giác của cá nhân trẻ. Để dạy trẻ một số kỹ năng tự phục vụ như: chào cô, chào bố mẹ, tự lấy cất đồ dùng cá nhân gọn gàng, đúng quy định, trong giờ này tôi luôn có mặt tại cửa lớp để đón trẻ, quan sát và phát hiện những trẻ nào chưa biết tự chào cô giáo, chào bố mẹ, chưa biết tự cất đồ dùng cá nhân đúng nơi quy định. Từ đó, tôi kịp thời nhắc nhở, động viên khuyến khích, nêu gương hoặc gần gũi trò chuyện với trẻ từ đó hình thành cho trẻ thói quen tự giác.
Ví dụ: Buổi đầu tiên có thể nhắc nhở trẻ hoặc cô chủ động chào con trước: Cô chào bạn A, con chào mẹ rồi cất ba lô vào tủ. Hôm sau cô có thể thay đổi bằng hình thức khác. Mỗi buổi sáng đến trường, trước khi bước vào lớp, trẻ sẽ lựa chọn một hình thức cho màn chào hỏi với giáo viên trong “ menu lựa chọn” hành động cảm xúc và được cô giáo linh hoạt chào đón theo yêu cầu.
5.2. Hoạt động thể dục sáng
Hoạt động thể dục sáng hàng ngày đối với trẻ em có ý nghĩa to lớn về giáo dục và sức khỏe cho trẻ, đặc biệt là trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo bé. Buổi sáng, ngay sau khi ngủ dậy, trẻ đến trường và tập các bài thể dục đơn giản, trẻ sẽ tích lũy được sự sảng khoái cho hoạt động khác diễn ra trong ngày. Việc tập luyện thường xuyên như vậy, không chỉ taọ điều kiện nâng cao thể lực, thúc đẩy sự phát triển những kỹ năng vận động cần mà qua đó tôi còn có thể lồng ghép để dạy trẻ các kỹ năng tự phục vụ cho trẻ. Khi có hiệu lệnh chuẩn bị đến giờ tập thể dục sáng tôi cho trẻ tự cất đồ chơi, lấy dép, xếp hàng đúng quy định sau đó đi xuống sân tự lấy dụng cụ và đứng về vị trí tổ mình. Trong quá trình trẻ thực hiện tôi luôn quan sát và nhắc nhở động viên trẻ kịp thời để trẻ luôn cảm thấy thỏa mái với hoạt động đầu tiên của 1 ngày ở trường
5.3. Giờ hoạt động ngoài trời
Chúng ta ai cũng biết hoạt động ngoài trời là một hoạt động không thể thiếu trong chế độ sinh hoạt hàng ngày của trẻ mầm non. Đặc biệt là hoạt động tập thể vì qua đó mà trẻ được tiếp xúc, gần gũi với thiên nhiên, hít thở bầu không khí trong lành, đồng thời tăng cường kĩ năng giao tiếp của trẻ. Trẻ sẽ tiếp xúc, làm quen, nói chuyện với các bạn trong, ngoài lớp, làm quen với các trò chơi, nhảy múa trên nền nhạc từ đó giúp trẻ mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp. Ngoài ra, trẻ sẽ dễ dàng thích nghi, hòa nhập khi phải thay đôi môi trường học tập. Ở trường mầm non, hoạt động ngoài trời là cơ hội để trẻ được trải nghiệm. Ở đó cô giáo tổ chức các trò chơi vận động như cáo ơi ngủ à, ô tô và chim sẻ… Hay trẻ được cô hướng dẫn tưới nước cho cây, nhổ cỏ tại vườn rau của bé, chơi cát với nước, cùng cô xem tranh xem ảnh, đọc truyện, mời phụ huynh trải nghiệm thực tế cùng con em mình, từ đó phụ huynh yên tâm vào chất lượng chăm sóc , giáo dục của trường, trẻ sẽ được thừa hưởng từ hiệu quả mà việc xây dựng môi trường này đem lại, môi trường an toàn cả về thể chất lẫn tinh thần, trẻ sẽ hạnh phúc. Vì vậy có thể khẳng định rằng, hoạt động tập thể có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc góp phần phát triển thể chất, tình cảm, nhận thức, thẩm mỹ, ngôn ngữ cho trẻ mầm non.
Nhận thức tầm quan trọng tôi thường xuyên kết hợp với đồng nghiệp tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động giao lưu tập thể giữa các lớp, các buổi tham quan dã ngoại gần trường, các buổi rèn luyện thể chất lại khu vận động, khu tập gym,… Để chuẩn bị tốt cho các hoạt động tập thể ngay từ đầu tháng, trong buổi sinh hoạt chuyên môn, BGH cùng giáo viên các tổ, khối đã thống nhất về thời gian, nội dung, hình thức tổ chức, giáo viên chủ động được hoạt động giao lưu sao cho phong phú về nội dung, không trùng lặp, lựa chọn các hình thức tổ chức gây hứng thú cho trẻ. Nhờ có sự chuẩn bị chu đáo trước khi tổ chức nên chất lượng việc tổ chức các buổi sinh hoạt tập thể cho trẻ ngày càng được nâng cao.
Hình ảnh 11: Hoạt động ngoài trời và trải nghiệm
5.4. Hoạt động góc
Mỗi giờ hoạt động đều có 1 tầm quan trọng riêng, với hoạt động góc cũng vậy để trẻ đảm bảo an toàn và luôn hứng thú, thích thú với giờ chơi thì cô giáo cũng rất phải cố gắng bao quát, linh hoạt quan sát trẻ hoạt động và đóng vai chơi chơi cùng trẻ như 1 người bạn.
Trong hoạt động góc trẻ thích được đóng vai người lớn, tự tìm hiểu các hoạt động của mình sao cho giống với người lớn, trẻ cùng chọn góc chơi, tự giao vai chơi với nhau và phản ánh đúng hành động của vai chơi qua đó trẻ học hỏi rất nhiều kĩ năng chơi của mình và của bạn. Qua các vai chơi trên trẻ đã ghi nhớ và khắc sâu những công việc mà trẻ đã làm qua đó hình thành tính tự lập của trẻ một cách nhẹ nhàng, đơn giản.
Trước khi vào giờ hoạt động chơi tôi có chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi, kiểm tra, rà soát tất cả những đồ dùng vỡ, hư hỏng để tránh tình trạng mất an toàn trong khi trẻ chơi, gây nguy hiểm cho trẻ. Trong khi trẻ chơi tôi chú ý nhắc nhở trẻ giao lưu giữa các nhóm chơi, chơi đoàn kết. Với việc làm thường xuyên như vậy tôi thấy trẻ lớp tôi rất vui vẻ khi tham gia hoạt động vui chơi hàng ngày với các bạn.
Hình ảnh 12: Giờ chơi góc
5.5. Hoạt động lao động
Để trẻ có được ý thức tự giác hơn, tôi thường xuyên cho trẻ tham gia các hoạt động lao động tập thể như: lau đồ dùng đồ chơi bằng khăn ẩm, mỗi tuần tổ chức cho trẻ lao động nhặt lá nhổ cỏ vườn trường một lần. Qua đó, trẻ biết vì sao phải quét dọn lớp sạch sẽ gọn gàng, đúng cách, biết sắp xếp đồ dùng đồ chơi đúng nơi quy định tạo thói quen ngăn nắp, gọn gàng, vệ sinh. Để có ý thức thi đua và tinh thần tập thể, tôi đã giao cho các tổ trực nhật theo tuần và sử dụng các hình thức nêu gương, cắm cờ để khuyến khích trẻ. Trong hoạt động lao động tôi chủ yếu rèn cho trẻ thói quen vệ sinh trường lớp, chăm sóc cây cối làm cho môi trường luôn sạch đẹp.
Hình ảnh 13: HĐ lao động
5.6. Hoạt động ăn, ngủ
Giờ ăn là một trong những hoạt động mà tôi có thể tận dụng để rèn những kỹ năng cần thiết cho trẻ. Trước khi vào giờ ăn, tôi sẽ rèn cho trẻ được kỹ năng : khi ra lấy ghế thì lấy nhẹ nhàng, không xô đẩy nhau, không tranh nhau ghế mà dễ bị ngã, khi ngồi vào bàn ăn không ngồi nghiêng ngả, không kéo ghế của bạn làm bạn và mình bị ngã. Trước khi ăn cô giới thiệu tên, giá trị dinh dưỡng để kích thích trẻ thèm ăn với các món ăn theo thực đơn.
Cô nhắc nhở trẻ đi vệ sinh trước khi ngủ, tự lấy gối ngủ, tuyệt đối không được ra ngoài khi không được phép cô giáo. Không được ngậm đồ chơi khi ngủ, không được nằm sấp bụng để ngủ. Với mùa đông lạnh trẻ phải đắp chăn để ngủ, cô nhắc trẻ không được chùm chăn kín đầu vì làm như vậy khi ngủ con sẽ bị ngạt thở gây nguy hiểm đến tính mạng.
Rèn luyện cho trẻ có nề nếp thói quen ăn, ngủ điều độ đúng giờ giấc. Tạo cho trẻ ăn ngon miệng, ăn hết suất không làm rơi vãi, không nói chuyện trong giờ ăn, biết rửa tay, lau mặt trước và sau khi ăn
Việc đổi mới hình thức tổ chức bữa ăn tạo điều kiện cho trẻ ăn theo nhu cầu, sở thích. Trong không khí vui vẻ, ấm cúng trẻ rất thích thú trong giờ ăn và ăn ngon miệng
5.7. Hoạt động chiều
Giờ hoạt động chiều là khoảng thời gian thích hợp để cung cấp một phần kiến thức mới, ôn luyện và rèn kỹ năng cần thiết cho trẻ. Bên cạnh những hoạt động: làm bài tập, dạy trẻ làm đồ chơi mới, dạy các bài ca dao, đồng dao... tôi luôn tạo cho trẻ sự thỏa mái, giúp trẻ tích cực, hứng thú trong hoạt động, luôn vui vẻ cho đến lúc bố mẹ đón. Hoạt động chiều thường là hoạt động phụ huynh có thể quan sát được con mình đến lớp học như nào, vui chơi như thế nào, tạo được niềm tin cho phụ huynh, niềm vui cho trẻ, yêu bạn, yêu cô, thích đến lớp học. Vì vậy đây là hoạt động quan trọng, giáo viên cần phải đưa ra nhiều hình thức tổ chức, phong phú.
6. Phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường
Để xây dựng trường học hạnh phúc thành công, rất cần sự phối kết hợp từ gia đình, nhà trường và xã hội. Điều đó có nghĩa là mong muốn phụ huynh phải là người hiểu con, đứa trẻ nào sinh ra cũng có những phẩm chất tốt và nhiệm vụ của chúng ta là tìm ra và phát triển những phẩm chất đó. Phụ huynh luôn thấu hiểu, cảm thông và san sẻ trách nhiệm cùng cô giáo trong việc giáo dục con em mình. Trường học hạnh phúc là mục tiêu mà mỗi thành viên của nhà trường đều khao khát hướng tới, nơi đây chính là ngôi nhà thứ 2 yêu dấu của họ. Nơi đây biết bao dự định, ý tưởng tốt đẹp đã, đang và sẽ được thực hiện. Với người giáo viên để thực hiện ý tưởng đó thì việc phối kết hợp với phụ huynh là vô cùng cần thiết.
Xác định được tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường lớp học hạnh phúc lấy trẻ làm trung tâm. Để phụ huynh giúp đỡ, hỗ trợ, hợp tác một cách tích cực, tự giác và có hiệu quả. Vào buổi họp phụ huynh đầu năm học, tôi đã thông qua chương trình giảng dạy của lớp, đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng, mục đích, ý nghĩa, yêu cầu của công tác xây dựng môi trường học tập trong lớp đối với trẻ mầm non để phụ huynh hiểu rõ sự cần thiết của việc trang trí môi trường và việc có đồ dùng đồ chơi trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non. Từ đó, phụ huynh tự nguyện đóng góp nhiều loại sách báo, tranh ảnh, cây xanh ở góc thiên nhiên, các loại nguyên vật liệu trong gia đình có thể tái sử dụng được như chai nhựa, các loại lon…tạo thêm động lực trong việc phối kết hợp với giáo viên nhằm thực hiện tốt việc chăm sóc giáo dục trẻ để người giáo viên tạo môi trường học tập vui vẻ, hạnh phúc cho trẻ
Hình ảnh 14: Họp PH
IV. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Với lòng say mê, yêu nghề mến trẻ sau một năm thực hiện đề tài, cuối năm tôi đã khảo sát với 28 trẻ và đạt được kết quả sau:
1. Với trẻ:
|
Nội dung
khảo sát
|
Đầu năm
|
Cuối năm
|
|
Đạt
|
Tỷ lệ %
|
Chưa đạt
|
Tỷ lệ %
|
Đạt
|
Tỷ lệ %
|
Chưa đạt
|
Tỷ lệ %
|
|
Trẻ chủ động tự tin giao tiếp với mọi người.
|
8
|
29
|
20
|
71
|
18
|
64
|
10
|
36
|
|
Trẻ hòa đồng với bạn bè, biết thể hiện tình cảm yêu thương, chia sẻ, với cô và các bạn
|
10
|
36
|
18
|
64
|
20
|
71
|
8
|
29
|
|
Trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động, hứng thú, yêu thích đến trường , lớp
|
13
|
46
|
15
|
54
|
24
|
86
|
4
|
14
|
* Nhìn vào kết quả cho thấy:
- Trẻ mạnh dạn, tự tin, tích cực tham gia vào các hoạt động của lớp. Trẻ thích chơi cùng bạn.
- Hình thành cho trẻ những mối quan hệ gần gũi yêu thương với trường lớp, với gia đình, bạn bè và xã hội. Trẻ hứng thú tích cực tham gia hoạt động, kỹ năng được củng cố, khả năng sáng tạo được thể hiện rõ rệt. Trẻ mạnh dạn tự tin trong giao tiếp.
- Trẻ được học tập, vui chơi trong môi trường an toàn, thân thiện, cởi mở cuốn hút trẻ và trẻ rất thích thu khi được đến trường, lớp.
2. Với giáo viên:
- Bản thân tôi đúc rút được rất nhiều kinh nghiệm và bước đầu tôi đã thành công xây dựng được lớp học hạnh phúc tạo được môi trường thân thiện cho trẻ.
- Tôi đã lan tỏa được ý tưởng cho đồng nghiệp về xây dựng lớp học hạnh phúc.
- Giáo viên trong lớp chủ động, linh hoạt trong việc thiết kế môi trường cho trẻ hoạt động, tạo được nhiều cơ hội cho trẻ trải nghiệm, khám phá và rèn các kỹ năng một cách tích cực.
- Sau quá trình trăn trở, suy nghĩ, nghiên cứu tôi đã đưa ra một số kinh nghiệm thực hiện phong trào xây dựng trường học hạnh phúc.
- Giáo viên vui vẻ, luôn cảm thấy vui vẻ khi đến trường, đến lớp.
3. Với phụ huynh:
Phụ huynh rất tin tưởng và hưởng ứng cùng với cô giáo. Nhiệt tình sưu tầm ủng hộ cô giáo và nhà trường những nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương, đóng góp kinh phí tạo môi trường giáo dục trong và ngoài lớp học tạo nên sự phong phú, đa dạng, giàu sự ấm áp, yêu thương và chia sẻ. Phụ huynh hiểu được tầm quan trọng của nền giáo dục mầm non trong thời đại mới và đặc biệt sẽ có tầm nhìn mới về vai trò và trách nhiệm đối với con em mình. Phụ huynh yên tâm gửi gắm con em mình ở 1 môi trường giáo dục với nhiều tiếng cười trẻ thơ
- KẾT LUẬN- KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Có rất nhiều những tiêu chí để xây dựng một trường học hạnh phúc nhưng tựu chung lại, quan trọng nhất, cốt lõi nhất để xứng đáng là một ngôi trường hạnh phúc ở Việt Nam cần 3 tiêu chí: yêu thương, an toàn và tôn trọng.
Thứ nhất là tình yêu thương. Trường học hạnh phúc là nơi mà cả thầy cô, phụ huynh và học sinh đều cảm thấy hạnh phúc. Đó là nơi mà các thầy cô tìm được niềm đam mê, nhiệt huyết giảng dạy của mình. Họ tích cực đưa ra các phương pháp dạy học chủ động, sáng tạo, luôn hỗ trợ, giúp đỡ học trò của mình trong quá trình học tập, thiết lập được mối quan hệ thân thiết, gắn bó và chia sẻ với học sinh. Trường học hạnh phúc là nơi học sinh cảm thấy có hứng thú với những giờ học, không có áp lực, căng thẳng, mệt mỏi, được thỏa sức vui đùa, hòa đồng với bạn bè. Đối với phụ huynh, một trường học hạnh phúc là nơi họ muốn gửi gắm con em mình, để cho chúng được phát triển tốt nhất, nơi họ có thể tin tưởng giao phó tương lai của con em mình.
Thứ hai là sự an toàn. Trường học hạnh phúc là nơi không có bạo lực học đường, không có những vụ đánh nhau, xô xát giữa học sinh, những tai nạn đáng tiếc như tự tử vì áp lực.
Thứ ba là sự tôn trọng. Một ngôi trường được xem là hạnh phúc khi ở đó không có những hành vi, lời lẽ vi phạm đạo đức xã hội, xúc phạm nhân phẩm, danh dự của nhà giáo. Đặc biệt, đó là nơi phải biết tôn trọng sự khác biệt, không áp đặt một cá nhân lên cái chung của tập thể.
Việc vận dụng sáng tạo quan điểm “xây dưng lớp học hạnh phúc” vào công tác giảng dạy là cần thiết. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường xung quanh đã tạo cơ hội cho trẻ được chia sẽ, giải bày tâm tư, nguyện vọng, mong ước của trẻ với cô, với bạn. Nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô giáo và bạn bè hơn. Đây là một công việc khó khăn và lâu dài, đòi hỏi sự hoạt động mạnh mẽ có sự phối hợp đồng bộ của tất cả các cấp, ban, ngành và đội ngũ giáo viên. Sử dụng phương pháp xây dựng môi trường trường học hạnh phúc sẽ nâng cao được chất lượng và hiệu quả giáo dục, thúc đẩy quá trình học tập của học sinh dẫn tới giải quyết tốt vấn đề nhân lực đầu ra, đáp ứng được nhu cầu cần thiết của xã hội hiện nay.
Không chỉ có vậy, việc xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ đã nhận được sự đồng tình ủng hộ, tham gia đóng góp từ phía phụ huynh cả vật chất lẫn tinh thần để thỏa mãn mong đợi của họ đối với sự phát triển của trẻ.
* Bài học kinh nghiệm
Thường xuyên học tập để nâng cao trình độ, chuyên môn. Luôn tìm tòi, nghiên cứu các tài liệu, các kiến thức trên mạng để tạo ra cái mới, học hỏi đồng nghiệp rút ra những kinh nghiệm quý báu cho bản thân trong quá trình dạy trẻ.
Thay đổi không khí môi trường lớp học, sáng tạo nhiều trò chơi mới, làm đồ dùng tự tạo đẹp, hấp dẫn phù hợp với đặc điểm nhận thức của trẻ. Phối kết hợp chặt chẽ với phụ huynh ở lớp để thống nhất quan điểm giáo dục trẻ.
Hãy tin tưởng ở trẻ, để trẻ được tự làm những công việc phù hợp với độ tuổi của trẻ, không sợ trẻ làm hỏng việc mà hãy động viên trẻ làm lại khi chưa đạt kết quả.
Tích cực chủ động tìm tòi, học hỏi, sưu tầm các nguyên vật liệu khác nhau để xây dựng chương trình giáo dục mầm non mới và phong trào thi đua: “Xây dựng trường lớp hạnh phúc”.
Tổ chức tốt cho trẻ hoạt động với môi trường học tập trong, ngoài lớp. Xây dựng được mối quan hệ thân thiện giữa giáo viên và giáo viên, giáo viên và trẻ; đoàn kết, gắn bó với phụ huynh trong việc tuyên truyền phối hợp nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ và hỗ trợ lớp về vật chất cũng như tinh thần trong các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ.
II. Khuyến nghị
1. Đối với phòng giáo dục:
Thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề, tham quan môi trường lớp học các trường điểm để giáo viên được tham dự, trao đổi và rút kinh nghiệm.
2. Đối với nhà trường:
Tiếp tục đầu tư kinh phí, bổ sung thêm các đồ dùng đồ chơi cho trẻ hoạt động tích cực
3. Đối với giáo viên:
Tích cực sử dụng các phương pháp xây dựng môi trường lớp học lấy trẻ làm trung tâm trong các hoạt động, luôn tạo không khí vui vẻ trong trường học.
Giáo viên cần có trách nhiệm và tinh thần cao trong quá trình tự tìm tòi, học hỏi, trau rồi chuyên môn để xây dựng môi trường lớp học hạnh phúc.
Trên đây là những biện pháp mà tôi đã áp dụng vào việc xây dựng môi trường hạnh phúc, lớp học hạnh phúc cho trẻ và đã đạt được những kết quả nhất định. Tôi rất mong nhận được sự góp ý của các cấp lãnh đạo, chị em đồng nghiệp để sáng kiến kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
|
D. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tâm lý giáo dục trẻ - Lê Thị Ánh Tuyết
2. Chương trình chăm sóc giáo dục trẻ mầm non- Nhà xuất bản GD Việt Nam
3. Các tập san, tạp chí giáo dục mầm non
4. Xây dựng trường học hạnh phúc – Con đường tôi đi. – Nguyễn Văn Hòa
6. Thầy cô giáo hạnh phúc sẽ thay đổi thế giới – Lớp học hạnh phúc. Nhà xuất bản Hà Nội.
7. Tổ chức hoạt động giáo dục theo hướng trải nghiệm cho trẻ ở trường mầm non. Nhà xuất bản ĐHSP
|